Końcówka okresu wakacyjnego, jego dwa ostatnie tygodnie w kalendarzu juliańskim Świętej Cerkwi Prawosławnej, przypisane są przygotowaniom związanym ze świętem Zaśnięciem Przenajświętszej Bogurodzicy, celebrowanego zawsze 28 sierpnia.

Szczególny czas przed powyższymi uroczystościami, trwa czternaście dni i nazwany jest postem „uspieńskim” czyli okresem którego zwieńczeniem jest wspomniane święto. Dwutygodniowy czas kumuluje  w sobie kilka ważnych liturgicznie wydarzeń uwypuklonych w tym okresie. Pierwszy akcent położony został w momencie rozpoczęcia postu, wspomnieniem św. drzewa Krzyża Pańskiego. W tradycji ustnej nazwane „Pierwszym Spasem” lub „Miodowym Spasem”, gdyż tego dnia poświęcany jest miód. Jeden z członów ma w sobie element nazwany „Spasami” dlatego, że są to święta Pańskie (Spas jest skrótem od Spasitiel, czyli Zbawiciela). Święto ustanowiono na pamiątkę wydarzenia w Konstantynopolu, kiedy wynoszono relikwię Krzyża Pańskiego celem uświęcenia i ochrony przed rozpowszechniającymi się w tym czasie chorobom w Cesarstwie Bizantyjskim. W tym dniu Cerkiew prawosławna wspomina chrzest św. Włodzimierza Wielkiego. Drugim to uroczystości Przemienienia Pańskiego, kiedy to 19 sierpnia rozpoczynał się „Jabłkowy Spas” – pożegnanie lata. Święci się wtedy tegoroczne owoce, częstuje nawzajem jabłkami i daniami z ich dodatkiem, do tego wierni święcą swoje zbiory w postaci owoców. Rokrocznie główne uroczystości tego doniosłego święta kumulują się na św. Górze Grabarce, gdzie tysiące pątników, zanosi swoje problemy, grzechy, namiętności i w formie krzyża zostawia w tym miejscu, by „przemienionym” wrócić do swoich codziennych obowiązków. Trzeci aspekt niniejszego okresu związany jest z „Orzechowym Spasem”, „Zbożowym Spasem” zwany też chlebnym oraz „Zielnym Spasem”, to dzień dojrzewania orzechów laskowych, a także pieczono wtedy pierwsze chleby z mąki zmielonej z tegorocznych, poświęconych ziaren zbóż i ziół, kończąc tym samym okres żniw.

W naszej Parafii Prawosławnej w Sandomierzu proboszcz parafii ks. Marcin Chyl dokonał poświęcenia wspominanych powyżej Bogiem błogosławionych zbiorów. Odpowiednio święcenie miały miejsca w niedziele: 15 sierpnia gdzie święcony był miód, 22 sierpnia owoce i 29 sierpnia zioła wraz z orzechami.

Tekst i foto: Daniel Dermanowski